Onderzoek naar mogelijke gevolgen hoge en versnelde zeespiegelstijging

Eind september 2019 heeft Deltares in het kader van het Kennisprogramma Zeespiegelstijging een eerste verkenning opgeleverd met een inventarisatie en categorisering van bestaande plannen om in te spelen op een toekomstige zeespiegelstijging. Het rapport brengt ook mogelijke oplossingsrichtingen voor de lange termijn verkennend in beeld.

Het rapport bevestigt dat de onzekerheden op dit moment te groot zijn om nu al strategieën te kiezen of af te wijzen en benadrukt daarmee het belang van het hele Kennisprogramma Zeespiegelstijging zoals dit nu is opgezet.

Het rapport vormt een goed basis voor andere activiteiten binnen het Kennisprogramma Zeespiegelstijging, waaronder een aantal vraagstukken die meegenomen moeten worden in de systeemverkenningen (spoor 2). Rijkswaterstaat zal hier vanaf begin 2020 mee aan de slag gaan. Ook bevat het rapport een aantal aandachtspunten die meegenomen moeten worden in expertsessies over de samenhang tussen de gevolgen van zeespiegelstijging en ruimtelijke ontwikkelingen in bijvoorbeeld duurzame energie, landbouw en woningbouw. Deze expertsessies worden in het najaar van 2019 door het ministerie van Binnenlandse Zaken & Koninkrijksrelaties georganiseerd.

Deltares heeft deze verkenning uitgevoerd in opdracht van de deltacommissaris, met bijdragen van verschillende experts van de TU Delft, Universiteit Utrecht, Wageningen Universiteit, Vrije Universiteit Amsterdam, Universiteit Twente en het Planbureau voor de Leefomgeving. De verkenning is begeleid door een commissie met vertegenwoordigers uit staf Deltacommissaris, Rijkswaterstaat-Water Verkeer en Leefomgeving en het Directoraat-Generaal Water en Bodem.

De verkenning is een vervolg op Bijlage B van het Deltaprogramma 2019 ‘Mogelijke gevolgen van versnelde zeespiegelstijging voor het Deltaprogramma’ en is onderdeel (spoor 4) van het Kennisprogramma Zeespiegelstijging van het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat en staf Deltacommissaris.

Marjolijn Haasnoot (onderzoeker Deltares): “Kiezen tussen de oplossingsrichtingen is nu nog niet nodig. Om toekomstige opties open te houden, is nader onderzoek nodig naar strategische keuzes in het beheer en ruimtegebruik van de Nederlandse delta. We moeten blijven experimenteren met innovaties. Alert blijven en monitoring van ontwikkelingen op Antarctica zijn van belang om tijdig grootschalige aanpassingen in gang te kunnen zetten”.

Toelichting
Met het Deltaprogramma bereidt Nederland zich voor op de effecten van klimaatverandering op de waterveiligheid, zoetwatervoorziening, wateroverlast, droogte en hittestress. Het Deltaprogramma werkt op basis van “adaptief deltamanagement”. Deze werkwijze stelt ons in staat om in te spelen op veranderende omstandigheden. Hiervoor is het cruciaal om toekomstige veranderingen in de gaten te houden en tijdig te signaleren. Zo kan namelijk worden vastgesteld of de koers of het tempo van het Deltaprogramma moet worden aangepast.

In dat kader is in 2019 het Kennisprogramma Zeespiegelstijging gestart. Het Kennisprogramma loopt tot 2026; over de voortgang wordt ieder jaar gerapporteerd in het Deltaprogramma. Het Kennisprogramma levert belangrijke beslisinformatie voor de volgende zes-jaarlijkse herijking van het Deltaprogramma, die wordt opgenomen in het Deltaprogramma 2027.

Het Kennisprogramma richt zich primair op de effecten van zeespiegelstijging op de waterveiligheid (kustfundament, waterkeringen) en de zoetwatervoorziening (verziltings-problematiek). Maar ook de effecten op onze economie (m.n. havens/scheepvaart), het ruimtegebruik (o.a. wonen, recreatie), landbouw en natuur/ecologie worden in het onderzoek meegenomen. Het Kennisprogramma ordent de belangrijkste kennisvragen langs vijf sporen.

I. Onderzoek en kennis zeespiegelstijging: wat kunnen we verwachten?
2. Systeemverkenningen: wat is de houdbaarheid van de voorkeurstrategieën?
3. Signaleringsmethodiek: hoe weten we wanneer we moeten handelen?
4. Alternatieven en adaptatiepaden: wat is het handelingsperspectief voor de verre toekomst?
5. Implementatiestrategie; welke communicatie, gedragsverandering en transities zijn nodig en mogelijk om hierop tijdig te anticiperen?

In het kader van spoor 4 van het Kennisprogramma Zeespiegelstijging is eind september deze eerste verkenning opgeleverd met een inventarisatie van lange termijn oplossingsrichtingen voor versnelde zeespiegelstijging.

Frequently Asked Questions over gemeten en geprojecteerde zeespiegel (versie januari 2022).