Een andere kijk op hittestress 

GGD – Aandachtspunten bij een groene inrichting 
De afgelopen zomers werden heel wat weerrecords gebroken: aanhoudende droogte, tropische temperaturen, hittegolven. De verwachting is dat deze extremen vaker gaan voorkomen. Met als een van de gevolgen: toenemende hittestress. De gevoelstemperatuur is dan zo hoog dat mensen en dieren er last van hebben. Nynke van der Schaft van de GGD: “De klachten lopen uiteen van huiduitslag tot concentratieverlies, verminderde weerstand, prikkelbaarheid en slaapverstoring. Vooral voor ouderen, kinderen en mensen met een hartkwaal kan hittestress gevaarlijk zijn.” 
 
Groen is goed
Gemeenten zijn dan ook druk bezig de hotspots in kaart te brengen en oplossingen te ontwerpen. Vaak met veel groen. “Dat heeft allerlei positieve effecten”, zegt Nynke. “Groen in de bebouwde omgeving verbetert het milieu, bevordert biodiversiteit, vermindert luchtvervuiling, helpt bij waterberging, dempt geluidshinder en verkoelt in warme periodes. Er zijn ook positieve effecten aangetoond op de gezondheid en sociale verbindingen van mensen die in een groene omgeving wonen, werken en recreëren.”
 
Groen kan beter
Toch bracht zij met haar collega Jacobje Visser tijdens de webinar ook een aantal aandachtspunten naar voren. “Een groene inrichting kan ongewenste neveneffecten meebrengen. Denk aan meer overlast van teken en pollen door allergene planten zoals ambrosia. Of van de eikenprocessierups of de bastaardsatijnrups in de duinen. Daarnaast steken in een groene omgeving ook al snel gewassen de kop op zoals de reuzenberenklauw, waar je flinke brandwonden van kan krijgen. Een waterrijke omgeving betekent meer muggen, die niet alleen jeuk veroorzaken, maar in zeldzame gevallen ook het Westnijlvirus overdragen. Het is belangrijk om ook daarbij stil te staan als je met vergroening aan de slag gaat. Kies bijvoorbeeld voor een goede mix aan bomen en gewassen. Wij denken daar graag over mee.”
 
De webinar terugkijken kan hier.

Syntraal – Kijk vooral naar hitteknelpunten
Adviesbureau Syntraal voegde weer een andere dimensie toe aan de aanpak van hittestress. “Wij hebben de hitteknelpuntenkaart ontwikkeld als verdieping op de hittestresskaart”, vertelt consultant Simon Bos. “Op de hittestresskaart zie je gebieden oplichten waar zich gemakkelijk hitte ontwikkelt. Hoe meer stenen en asfalt, hoe roder. Je ziet bijvoorbeeld vaak hele bedrijventerreinen rood kleuren. Maar als daar overdag weinig mensen zijn, of als de mensen die er werken in een gekoeld pand zitten en nauwelijks buiten komen, is de hitteoverlast beperkt. Andersom kun je midden in een parkzone een verzorgingstehuis omgeven door steen aantreffen. Dan heb je dus een hotspot in een groene omgeving waar ingrijpen veel urgenter is. Terwijl dat op basis van de hittestresskaart misschien niet de eerste plek zou zijn die je zou aanpakken. Onze hitteknelpuntenkaart brengt juist deze risicovolle locaties in beeld.”
 
Onderlegger voor gemeentelijk plan van aanpak
Vooral Simons collega Lieke Noij – toen nog afstudeerstudent, en nu met zwangerschapsverlof – verrichtte veel werk aan de hitteknelpuntenkaart. Simon: “De kaart maakt gebruik van twaalf datasets, van soorten bebouwing tot demografische samenstelling en typen verharding. Je zou hem kunnen zien als een vertaling van de hittestresskaart naar een plan van aanpak: je ziet meteen met welke hotspots je het beste zo snel mogelijk concreet aan de slag kunt gaan en waar je nog wel even mee kan wachten.” 
 
Win-win met warmtewinning uit oppervlaktewater
Niet voor niets is er vanuit gemeenten veel belangstelling voor de hitteknelpuntenkaart. Syntraal adviseert daarbij ook over de vervolgstappen. “Daarbij kun je behalve aan groen ook denken aan het winnen van warmte uit water”, zegt Simon. “In onze webinar hebben we die twee onderwerpen bewust gecombineerd. In lange hete zomers kan het oppervlaktewater namelijk heel warm worden, waardoor er blauwalg kan gaan tieren en het zijn functie als bron van verkoeling verliest. Maar als je daar nou warmte uit gaat winnen via warmtewisselaars en die warmte bijvoorbeeld opslaat om in de winter woningen mee te verwarmen, kan de temperatuur makkelijk 5 tot 6 graden omlaag. Een veelbelovende oplossing waarmee je én verkoeling creëert in de zomer én warmte in de winter.” 
 
Neem voor meer informatie gerust contact op met Simon Bos.