Hoe trotseren we water?

Innoveren op hoogte
Nederland is kampioen water afvoeren. Zonde, want er zijn veel plekken in Nederland die dat water goed kunnen gebruiken. Het is zaak om ons water beter vast te houden, weet ook Louis Boersma, business developer bij Sweco. “Water beter vasthouden, doe je niet met alleen het bedenken van slimme oplossingen. Daar is meer voor nodig; ons landschap herstellen. Neem als voorbeeld Oost-Nederland. Een gebied dat vroeger de structuur had om water goed vast te houden. De afgelopen jaren is er zo sterk ingezet op ruilverkaveling en maximalisatie van landbouwproductie dat we de natuurlijke elementen in ons landschap – die een bijdrage leverden aan het vasthouden van water – uit het oog verloren. Door terug te gaan naar natuurlijke systemen en principes – building with nature – kunnen we natuur herstellen en water de ruimte geven.

Een mooie innovatie die daarbij past is een wadi op hoogte, zoals onder andere Vitens realiseerde rondom de Sallandse Heuvelrug. Wadi’s zijn plekken waar water opgevangen kan worden en in de bodem kan infiltreren. Hoe hoger we het water weten vast te houden, des te beter. Het kan dan meer, beter en dieper de bodem in zakken. Op lager gelegen locaties ben je het water snel kwijt, doordat het wordt afgevoerd. Oost-Nederland ligt van nature hoger dan de rest van Nederland, dus dat leent zich goed voor een wadi op hoogte. Bovendien is het dé plek waar je meer water kunt ‘vangen’ vanuit de rivieren, zonder dat het gelijk afvoert naar zee. Een mooie manier om ruimte en water beter te benutten.”

Sterk staaltje waterberging
Een plek waar water en ruimte goed samengaan, is in het Zuidelijk Westerkwartier in Groningen. Het gebied wordt omgetoverd tot prettig leefgebied waar tegelijkertijd aandacht is voor waterveiligheid. Roelof Rozenveld, projectmanager techniek: “Vorig jaar legden we de laatste hand aan de herinrichting van de waterberging Polder de Dijken-Bakkerom. Een waterberging waar maar liefst ruimte is voor 1,1 miljoen m3 water.

De verwachting was dat het gebied één keer in de 25 jaar tijd gebruik zou worden. Die voorziene inzet kwam wel heel snel uit. Vanwege de extreme regenval in februari, besloot Waterschap Noorderzijlvest de waterberging dit jaar al in te zetten. De berging stroomde vol met 1,1 miljoen kuub water, waardoor de lokale waterstand in het Dwarsdiep met ongeveer tien centimeter werd verlaagd. Door het water op deze manier de ruimte te geven, kunnen bewoners veilig in dit unieke en toekomstbestendige gebied blijven wonen, werken en recreëren.”

Data en klimaatrisico's als basis voor ruimtelijke ontwikkeling
Om water – ook in de toekomst – te kunnen blijven trotseren, is het belangrijk dat we weten op welke klimaatrisico’s we ons in de toekomst moeten voorbereiden. Zowel in Nederland als daarbuiten. Jeroen van Eekelen, adviseur klimaatadaptatie: “De afgelopen jaren werkten we voor veel Nederlandse gemeenten klimaatrisicoanalyses uit. Die analyses helpen steden om visies, ambities, doelen en maatregelen op het gebied van klimaatadaptatie te formuleren. En door klimaatadaptatie in gang te zetten, kunnen we de grootste klimaatrisico’s afzwakken.

De kennis die we opdoen door deze risicoanalyses uit te voeren, zetten we ook buiten Nederland in. Zoals voor C40; een netwerk van ’s werelds grootste steden die samen actie ondernemen om klimaatverandering aan te pakken. En op dit moment ook voor het Global Center on Adaptation (GCA) in de Afrikaanse steden Dodoma (Tanzania), Libreville (Gabon) en Antananarivo (Madagaskar). Klimaatrisico’s zijn in deze steden aan de orde van de dag. Zo is Antananarivo de laatste weken verschillende keren getroffen door een tropische storm met veel wateroverlast tot gevolg. Om op dit soort gevolgen van klimaatverandering voorbereid te zijn, voeren we voor deze drie steden een Climate Risk Assessment uit. Op basis van open data krijgen we inzicht in relevante klimaatrisico’s. Die inzichten vormen een basis om tot concrete actieplannen te komen voor ruimtelijke ontwikkeling. Het is mooi dat we met onze kennis en expertise op het gebied van klimaatadaptatie landen wereldwijd verder kunnen helpen.”