terugblik:
Hitte in de zomer is warmte 
voor de winter, hoe dan?

Een hitteknelpuntenkaart wordt met name gebruikt om keuzes te maken waar hittebestrijding het meest noodzakelijk is. Dus inderdaad, waar een bepaalde noodzaak ligt voor klimaatadaptieve maatregelen. Daarnaast kan de hitteknelpuntenkaart heel goed dienen voor het opstellen van klimaatbeleid; hoe kom je tot een goede afweging voor het treffen van maatregelen? Uiteindelijk kan dit weer een plekje krijgen in de omgevingsvisie, waar op een hoger niveau ingegaan worden op de inrichting van onze omgeving. 

Als vuistregel wordt wel eens minimaal 35 m3/uur gehanteerd. Bij een dergelijk debiet is de stroomsnelheid dermate hoog dat er effectief warmte uit het debiet gewonnen kan worden. Maar er zijn ook voorbeelden dat er al effectief warmte gewonnen kan worden bij lagere debieten. Daarbij is het pompregiem van gemalen inderdaad een belangrijke factor. Warmte wil je gedurende meerdere uren per dag kunnen winnen, zodat het wenselijk is dat het gewenste debiet gedurende langere periodes over de dag beschikbaar is. 

Die zijn in eerste instantie buiten beschouwing gelaten. De potentie van deze wateren (en ook van bijvoorbeeld de Noordzee en de Waddenzee) is enorm groot, maar het winnen van warmte uit deze wateren en het ‘aan land brengen’ van deze warmte is (kosten)technisch een hele uitdaging. Om die reden zijn deze wateren in de analyse buiten beschouwing gelaten. Neemt niet weg dat direct aan de kust technisch wellicht heel efficiënt deze warmte gewonnen en benut kan worden. 

Binnen de RES is een hoofdstuk warmte opgenomen, de RSW (Regionale Strategie Warmte). Daarin worden voornamelijk de regionale en gemeenteoverstijgende warmtebronnen genoemd. Aquathermie wordt ook besproken, maar wordt veelal gekenmerkt als lokale bron.

De provincie beheert het Warmtedataregister waarin alle warmtebronnen, warmtenetten en de warmtevraag op gebouwniveau is opgenomen. 

Ook ondersteunt de provincie de gemeente met het Servicepunt Duurzame Energie met o.a. kennis over aquathermie. Daarnaast wordt gewerkt aan de opzet van een expertpool, waarin experts bij de uitvoering van warmteprojecten kunnen helpen. Daarbij gaat het vooral om moeilijk te organiseren expertise die door kennisuitwisseling verder opgebouwd moet worden. Denk daarbij aan contractjuristen, kostendeskundige (businesscases), omgevingsmanagers, projectleiders realisatie, etc.

Tot slot verleent de provincie subsidies voor het opstellen van een WUP en worden momenteel andere financierings mogelijkheden bekeken ter ondersteuning van warmteprojecten.

De ecologische effecten van warmte-onttrekking zijn onbekend: wat betekent een koudelozing voor een watersysteem en is onttrekking van kleine organismen, zoals zoöplankton, van belang voor het ecologisch functioneren van een watersysteem? En daarnaast: als er gevolgen zijn, zijn deze dan positief, negatief of neutraal? Op dit moment kunnen daar geen onderbouwde uitspraken over worden gedaan.

Voor het opbouwen van kennis zijn binnen het programma WarmingUp verschillende waterbeheerders benaderd om middels monitoring van TEO-initiatieven (TEO: Thermische Energie uit Oppervlakte water) bij te dragen aan kennisontwikkeling. Het bleek echter niet eenvoudig geschikte locaties en de benodigde middelen hiervoor te vinden. Daarom hebben Netwerk Aquathermie, RWS, Stowa, UvW, provincie Noord-Holland en Deltares de krachten gebundeld om een landelijk monitoringsprogramma TEO op te zetten. Het onderzoek loopt van 2021 tot 2024 op tot nu toe 5 geplande locaties.