Hoe borgen jullie het onderhoud van al die extra meters groen, budgettair en handjes?

Indien er sprake is van maatregelen in de openbare ruimte die extra onderhoud vragen, nemen we dit mee in het uitvoeringsprogramma 2026-2030 voor de aanvraag van aanvullende middelen.

De oplossingen/benaderingen die gepresenteerd worden zijn veelal 'randstedelijk'. Hebben jullie tips & tricks voor plattelandsgemeentes met veel kleine kernen, waar het groen rondom de kernen vaak al als 'voldoende' wordt ervaren? 

Ook kleinere dorpskernen hebben vergroeningskansen die gelijk zijn aan de stad, denk aan te brede trottoirs, versteende pleinen, oude speelplaatsen en te veel

Waarom mocht er geen natuurlijke oever aangelegd worden?

Bij het Urkplein mocht er geen natuurlijke oever aangelegd worden, omdat de betonnen kademuurelementen met elkaar verbonden zijn en doorlopen tot zelfs langs de tuinen. Door een deel weg te nemen, waren er zorgen over de stabiliteit. Daarnaast is het mij bekend dat het eigendom bij het Hoogheemraadschap ligt.

Hoe gaan jullie om met de politieke wind (en wellicht verzuiling in de politiek?) Bijvoorbeeld met het opheffen van parkeerplekken en verdeling van bijbehorende kosten per vakgebied?

De projecten hebben zich bewezen en de vergroeningsopgave wordt breed gedragen in Alkmaar. De kosten voor klimaatadaptatie en vergroening worden voor de totale projecten die gepland staan tussen 2026-2030 aangevraagd (10% extra ten opzichte van de huidige kostenraming). Op dit moment worden er incidentele opdrachten gegeven aan Stadswerk072.

Wat waren de kosten van het project Urkplein?

Alles bij elkaar kwam op een totaalbedrag van €550.000,-

Hoe zorgen jullie ervoor dat bewoners gebruik kunnen maken van het plein en toch de natuurwaarde (biodiversiteit, natuurkwaliteit, drainagefunctie) behouden blijft? 

Bij zowel Urkplein als Hans de Riesstraat zijn meubilair toegepast en stukken met gazon. Bij het Urkplein zijn natuurlijke speelelementen van het hout van de kastanjes gemaakt. Deze lopen door de Bonte Berm en Wadi met wildebloemen matten heen. Op deze manier gaan natuur en recreatie in elkaar op.

Is er naast participatie met Woonwaard ook met bewoners geparticipeerd? Wat zijn hier de ervaring mee? Hoe wordt het vanuit de gemeente / Stadswerk ervaren?

Er wordt veel met bewoners afgestemd en bij de grotere vergroeningen gaat de participatie verder, aangezien ze mee mogen denken in de ontwikkeling van bijvoorbeeld het pocketpark. Bij het Urkplein mochten bewoners mee vergroenen en hadden we Steenbreek ingezet. Hier was helaas weinig animo voor. Bij de Hans de Riesstraat waren de bewoners van begin af aan al een stuk meer betrokken bij het ontwerp en de keuzes.

In een van de eerste dia's stonden aantallen m2 die vergroend zijn. Hoe zijn deze berekend? Middels infrarood? En hoe wordt dit weggezet als het gaat om bijvoorbeeld inbreiding, uitbreiding of percelen die wisselen van eigenaar?

Bij Stadswerk072 houden we van onze projecten alles bij, we weten de balans voor en de balans na een project. Deze data werden de afgelopen jaren steeds belangrijker dus houden we zelf secuur en handmatig bij, niet met infrarood. Nieuwbouwprojecten areaal wordt separaat berekend en buiten deze getallen vermeld. Percelen die niet van de gemeente zijn of projecten die niet van Stadswerk072 zitten niet in deze data.

Waren er (door het onttegelen) positieve effecten merkbaar rond opwarming waterleiding?

Dit wordt momenteel niet gemonitord en heeft PWN zelf in beeld.

Worden dit soort projecten in allerlei verschillende wijken op dezelfde wijze opgepakt en uitgevoerd? Bijvoorbeeld in sociaaleconomisch verschillende wijken?

De aanpak waar onnodige verharding is, is telkens hetzelfde. De participatie in de buurt verschilt soms.

Zijn de 5000 bomen in 2030 gebaseerd op bijvoorbeeld de 3-30-300 regel? Is dat geld ook bestemd voor de volgende coalitieperiode?

Ja, het is ook voor de volgende coalitieperiode. De middelen zijn tot en met 2028 vastgelegd. De 5000 bomen helpen uiteraard bij de vergroening. In Alkmaar is de 300norm opgenomen. Het is echter politieke wil (coalitieakkoord) om daadwerkelijk 5000 bomen toe te voegen aan Alkmaar.

Hoeveel bomen staan er in de openbare ruimte op dit moment?

Wij denken dat er iets van 60.000 bomen in de openbare ruimte van de gemeente Alkmaar staan, zeker weten doen we niet want we zijn niet beheerders van de bomen.

Hebben jullie actief opgeroepen bewoners een melding te laten doen als ze meer bomen willen in de woonomgeving?

Er heeft actieve participatie plaats gevonden. Inwoners konden doorgeven waar ze meer groen zouden willen hebben.

Wat is jullie beleid rondom K&L en het planten van bomen? En wat is het beleid rondom de levensduur van de nieuwe bomen? 1e grootte bomen? Wij vinden het lastig ruimte te vinden, zowel boven en ondergronds i.c.m. verzuiling van de politiek/organisatie.

Het beleid is dat we 30% groen willen op buurtniveau. Eveneens willen we 30% schaduw op buurtniveau. Waar er ruimte is bovengronds en ondergronds planten we bomen.

Bij plaatsing van groen doorlaatbare parkeerplekken, hoe is de toegankelijkheid voor mensen met een mobiele beperking (rolstoel) gewaarborgd?

Goed punt. Daar wordt inderdaad rekening mee gehouden. We zijn momenteel bezig met een project waar we een parkeerplaats vergroenen. Hier houden we rekening met de uitstapstroken en loopstroken voor mindervaliden. De aquaparkers die je gezien hebt op het Urkplein hebben ook voldoende uitstapstrook.

Is 5000 bomen voor privaatterrein en openbare ruimte? Of alleen voor de openbare ruimte?

5000 bomen is zowel voor privaatterrein als openbare ruimte.

Hoeveel m3 groeiplaats krijgt een boom minimaal mee bij aanplant? 

Standaard hanteren wij boom 1e grootte 25m³, 2e groottte 16m³ en 3e grootte 9m³ gewenste groeiplaats. Echter bekijken wij de situatie binnen onze projecten en passen we de hoeveelheid m³ aan op de situatie waar de boom geplant wordt en welk soort boom er komt te staan. Als de situatie voldoende is kan een groeiplaats ook opgewaardeerd worden zonder onnodig grond uit te wisselen.

Worden er in dat geval ook afspraken met bewoners gemaakt over het behouden van die bomen? Niet dat ze verhuizen en de volgende bewoner de boom direct kapt.

Nee, dit is niet af te spreken of vast te leggen.

Hoe borgen jullie nazorg van de bomen?

De particulieren verzorgen de boom zelf, deze informatie wordt met de inwoner gedeeld. In de openbare ruimte beheert Stadswerk072 de bomen.

Dus particulieren krijgen de boom gratis, maar moeten de bewoners zelf de extra's zoals paaltjes, bindbanden, grond ophalen? Hoeveel van de bewoners doen dit effectief? 

Correct. Meer dan 900 inwoners hebben deze pakketten reeds opgehaald. Het pakket (De boompalen, boomband en bomengrond) wordt gratis gefaciliteerd door de gemeente en is op te halen bij een groot tuincentrum in de gemeente Alkmaar.

Hoe wordt de boomsoort bij scholen bepaald? Wordt er bijvoorbeeld voorkeur gegeven aan eetbare bomen en klimbomen?

We hebben een lijst van 21 voornamelijk inheemse bomen samengesteld; 7 van de 1ste grootte, 7 van de 2de grootte en 7 van de 3de grootte. Vervolgens heeft er eerst een consultgesprek plaatsgevonden bij elke school, om de situatie terplekke te bekijken en welke wensen de school zelf heeft. Op basis daarvan is er voor iedere school een lijst van bomen samengesteld. Afhankelijk van de wensen, waren dat dus veelal eetbare soorten of juist soorten die bijvoorbeeld een grote schaduwwerking hebben.

Moet je niet eerst beginnen met een visie voor een groen plein, en dan pas bomen gaan aanplanten?

We zijn begonnen met de meest voor de hand liggende vergroeningskansen en aan de hand daarvan hebben we de bomen geplant. De visie gaat over meerjarig budget en een bredere aanpak.

Hoe borg je dat de regentonnen daadwerkelijk worden aangesloten?

De inwoners krijgen uitleg over het aansluiten van de regenton, daarna is het aan de inwoners om de regenton aan te sluiten. We gaan dit niet controleren.

Hoe meet/weet je welk percentage misbruik maakt?

We hebben marktplaats in de gaten gehouden. Slechts een handjevol vonden we op Marktplaats.

Gratis weggeven van regentonnen maakt het inderdaad heel laagdrempelig. Maar komt een groot deel dan niet terecht bij mensen die het gewoon ook zelf kunnen betalen? Zijn er mogelijkheden om die vooral bij de moeilijk te bereiken doelgroepen te krijgen? 

Het is niet alleen voor mensen die het niet kunnen betalen. We willen bewustzijn bij iedereen creëren. De weggeefacties gaan we nog nadrukkelijker inzetten bij wijken die hoog in de prioritering staan wat betreft wateroverlast, hittestress en sociaal.

Hoe registreren, inspecteren en beheren jullie al dit groen?

Stadswerk072 beheert eveneens al het groen in Alkmaar.

Hoe gaan jullie om met kosten hiervan, en kwaliteit van de bomen die je terug wilt planten?

Er is budget vanuit de gemeente om extra te vergroenen. In totaal 500K per jaar voor 5000 bomen. Daarnaast is er nog budget voor vergroenen en klimaatadaptief maken van de wijken.

Hoe lang gaat het wandelende bos bestaan?

We hebben de boombakken eenmalig aangeschaft, die zouden zo’n 3 jaar mee moeten gaan. Ieder jaar in het voorjaar planten we nieuwe bomen in de bakken die, aan het einde van het jaar, hun definitieve bestemming krijgen in de openbare ruimte. Afhankelijk van het succes, zullen we ook nadat de eerste lichting bakken hun beste tijd gehad hebben, met nieuwe bakken weer een cyclus van tenminste 3 jaar aangaan.

Ik hoor heel veel positieve verhalen en resultaten. Zijn er ook nog misstappen te melden, waar anderen van kunnen leren?

Jazeker. Het is van belang om de collega's van de uitvoering er goed bij te betrekken. Het onderhoud van het groen verandert, dus men moet bij blijven bij nieuwe ontwikkelingen en hoe dit onderhouden moet worden. Tevens kunnen zij ook meedenken of de gewenste plannen in onderhoud wel haalbaar zijn. Wat ook belangrijk is, is dat er voldoende uren ingezet worden voor het onderhoud. Wanneer dit in het jaar na aanleg niet goed gebeurt, kan een net aangelegd project mislukken en zijn er weer ingrepen nodig.

Daarnaast zijn we er recent achter gekomen dat het Wandelend Bos door de hoogte van een aantal bomen zeer lastig onder een viaduct of spoorwegovergang kan, waardoor voor de editie van dit jaar een aantal wijken in Alkmaar afvallen.

Valt er iets te zeggen over de mate van rechtmatigheid en eerlijke verdeling van middelen naar bijvoorbeeld draagkracht?

De weggeefacties zijn voor alle inwoners van Alkmaar.

Hoe waarborgen jullie de uitvoering van het beleid in een andere coalitie(periode)?

De middelen zijn aangevraagd tot en met 2028.

Hoe borgen jullie de veranderende beheervraag? Financieel en in kennis?

De kennis zit bij Stadswerk072, de middelen lopen tot en met 2028 en worden voor het uitvoeringsprogramma 2026-2030 aangevraagd.

Hoe staat dit in verbinding met jullie LIOR (HIOR)?

In sommige vergroenprojecten wordt wel eens iets nieuws uitgeprobeerd en dan de jaren erna gemonitord. Dus we wijken wel eens af van het HIOR. Vandaar ook de opmerking ‘durf eens wat uit te proberen’. Als blijkt dat het bevalt en het vaker toegepast kan worden, wordt het opgenomen in de HIOR, zodat het ook grootschaliger in de integrale projecten wordt meegenomen.

Hebben jullie beleid op monumentale bomen? Groencompensatie jonge bomen staat niet gelijk aan schaduw/gezondheidseffecten van oeroude bomen.

Hier is zeker beleid voor. Ik ben niet de boombeheerder, dus weet niet het fijne ervan. Bij het Urkplein stonden bijvoorbeeld geen monumentale bomen, maar wel 19 grote kastanjebomen. Er zijn 43 bomen voor herplant, hier wordt zeker rekening mee gehouden.

Is bodemdaling ook als thema opgenomen in het klimaatadaptatieprogramma van Alkmaar?

Dit is meegenomen.

Wat is jullie afweging geweest om zo in te zetten op regentonnen terwijl infiltratiekratten of wadi's volgens mij veel meer impact hebben op de doelen waar jullie aan werken?

Omdat regentonnen gemakkelijk te regelen zijn. Wadi’s en infiltratiekratten worden in projecten meegenomen, maar zijn lastiger realiseerbaar bij inwoners.

Hoe is relatie met rioleringsvernieuwing en stadsverwarming?

Dit wordt gelegd in het strategisch programmeren. De overlap wordt nu ook al gezocht.

Waarom alleen maar gesprek met Woonwaard? In Overdie is toch de woningcorporatie van Alckmaer? Wilt deze corporatie niet meewerken?

Daar gaan we ook mee samenwerken.

Hoe gaan jullie om met het vergroenen/ planten van bomen en de energietransitie? Vooral het bijplaatsen van trafo's.

Er worden natuurinclusive trafo’s gerealiseerd. Bij het plaatsen van een trafo wordt ook onderzocht of we kunnen vergroenen.

En toekomstige ondergronde kabels die boomwortels verdrukken?

Dit wordt ook meegenomen.

Is PWN (waterbedrijf) meegenomen in de prioriteitsstelling qua hittestress? Dit in verband met maximale temperatuur van drinkwater die in versteende gebieden steeds vaker wordt overschreven. 

Gaan we nog nadrukkelijker meenemen in de risicodialogen. Op dit moment is er geprioriteerd op wateroverlast en hittestress.