Boven kant van een beekje tussen het platteland
HHNK keert € 1 miljoen subsidie uit voor klimaatadaptatie

Urgentie voelbaar
Het klimaat verandert en dat merken we ook in Noord-Holland. Het wordt warmer en natter. Er zijn vaker lange periodes van droogte en de kans op wateroverlast neemt toe. De gevolgen die we ondervinden van de steeds extremere weersomstandigheden, zijn helaas niet meer altijd te voorkomen.

"Als waterschap werken we al jaren intensief samen met de gemeenten om het gebied klimaatbestendiger te maken. De urgentie om nu actie te ondernemen is voelbaar, zeker door de extreme hoeveelheid neerslag van de afgelopen maanden. We voelen letterlijk nattigheid. De KAN-regeling was bedoeld om projecten aan te jagen, en we zien dat dat werkt", aldus hoogheemraad Klazien Hartog.

Criteria
HHNK hanteert voor de selectie van de projecten een aantal criteria. Zo is onder meer gekeken naar de urgentie en doeltreffendheid van het project. Andere belangrijke criteria waren de mate waarin de fysieke uitvoeringsmaatregelen bijdragen aan de opgaven van het hoogheemraadschap en de mate waarin een plan als voorbeeldproject voor andere projecten kan worden gezien.

Gemeente
Projectnaam
Subsidiebedrag
1 Zaanstad Diep-infiltratie Transvaalbuurt € 100.000
2 Alkmaar Herinrichting Breedstraat - Vlaanderhof - Schoutenstraat € 100.000
3 Purmerend Waterrobuust Citergebied € 100.000
4 Heiloo Herinrichting Stationsweg/Zeeweg € 100.000
5 Heemskerk Blauwgroene maatregelen Holle Beeck € 100.000
6 Beverwijk Speelplek Munnikenweg € 20.596,54
7 Edam-Volendam Revitalisering oude dorpskern Volendam (Oude Kom) € 92.340
8 Medemblik Herinrichting Molenbuurt Sijbekarspel € 100.000
9 Schagen Ontstenen en vergroenen gemeente Schagen € 54.943,06
10 Hoorn Ontstenen Hoorn € 60.819,27
11 Den Helder Programma gebiedsgericht werken, project Oostslootstraat, Molenstraat Noord, Kuiperdwarsstraat en Spoorstraat Oost  € 100.000
12 Hollands Kroon Herinrichten wijk Geerligslaan West € 71.301,13

Gesubsidieerde projecten
Zaanstreek-Waterland
In de Transvaalbuurt in Zaanstad wordt het overtollige regenwater in de diepe ondergrond geborgen. Hiermee kan de wateroverlast worden beperkt en wordt het kostbare (en zoete) regenwater op een duurzame manier geborgen en benut voor de bewatering van het groen.

Binnen het Citergebied in Purmerend wordt een waterbergende weg aangebracht. Het water wordt opgeslagen in de fundering van de weg. Door aanpassing van een 30 km/uur gebied naar een woonerf (15 km/uur) is er geen apart voetpad nodig. Dat biedt ruimte voor extra groene waterbuffers en in totaal 17 extra bomen. Beide projecten ontvangen een subsidie van € 100.000 vanuit de KAN-regeling.

Gemeente Edam-Volendam gaat van start met de revitalisering van een deel van de oude dorpskern in Volendam. Om wateroverlast door neerslag te voorkomen, wordt een waterbergende fundering onder de weg aangebracht met op de weg waterpasserende bestrating. Dit wordt uitgevoerd in combinatie met waterberging op straat (verhoogde trottoirs). De gemeente spant zich maximaal in door alle aanwezige rijbanen en parkeervakken (totaal 5.500 m2) klimaatbestendiger in te richten. Voor dit project ontvangt gemeente Edam-Volendam een subsidie van € 92.340 vanuit de KAN-regeling.

Regio Alkmaar
Gemeente Alkmaar gaat aan de slag met de Breedstraat, het Vlaanderhof en de Schoutenstraat. Om de kwetsbaarheid voor de Laat te verminderen is het belangrijk om bovenstrooms zoveel mogelijk water in bovengenoemden straten vast te houden. De straten worden voorzien van groenvakken en bomen. Daar waar mogelijk wordt een waterbergende laag aangelegd en waar nodig drainage. 

Gemeente Heiloo gaat de Stationsweg en de Zeeweg herinrichten. Er worden maatregelen genomen om wateroverlast te verminderen. Verlaagde groenstroken en waterbergende fundering worden aangelegd om regenwater op te vangen en vast te houden. Verder helpt een DT-riool om water af te voeren naar oppervlaktewater en de grondwaterstand te verlagen. Ook komt er een waterbergende rijbaanfundering om afstromend regenwater te verminderen en wateroverlast op de Zeeweg en Heerenweg te voorkomen. Ook komen er nieuwe groenvoorzieningen en duurzame beplanting. Beide projecten krijgen een subsidie van € 100.000 vanuit de KAN-regeling.

Kennemerland
Aan de Vrijburglaan gaat gemeente Heemskerk blauwgroene maatregelen realiseren. Onderdeel hiervan is het verhogen en aanpassen van de vorm van de stuwen. Na het aanpassen van de stuwen in het plangebied wordt het water meer vastgehouden waardoor er, bij grotere regenbuien, gebruik gemaakt gaat worden van de beschikbare waterberging. Door de beoogde regelbare stuw wordt het water van de Holle Beeck beter verdeeld over het stedelijk gebied. Ook wordt het gebied natuurlijker ingericht waardoor er meer schaduw ontstaat en er verdamping plaats kan vinden. Gemeente Heemskerk krijgt voor dit project een subsidie van € 100.000 vanuit de KAN-regeling.

Gemeente Beverwijk gaat de speelplek aan de Munnikenweg klimaatrobuust inrichten. De speelplaats ligt momenteel hoger dan de omliggende omgeving. Om bergingsmogelijkheden te creëren wordt de speelplaats verlaagd. Of en hoeveel ondergrondse berging nodig is, is nog afhankelijk van de waterproblematiek in aangrenzende straten. Voor infiltratie wordt de speelplaats onthard en wordt een ondergrondse infiltratievoorziening gerealiseerd. Gemeente Beverwijk krijgt voor dit project een subsidie van € 20.596,54 vanuit de KAN-regeling.

Noordkop/Den Helder
Gemeente Hollands Kroon gaat de wijk Geerligslaan West herinrichten. De rijbaan van de Dr. Olreelaan wordt afgewaterd op de naastgelegen groenstrook in plaats van op het regenwaterriool. Daarnaast wordt er 5.510 m² van de rijbanen binnen het project met een hol profiel aangelegd. Zo kan bij een zeer extreme regenbui het water op de rijbaan worden opgevangen en vertraagd via het RWA riool worden afgevoerd. Gemeente Hollands Kroon ontvangt voor dit project een subsidie van € 71.301,13 vanuit de KAN-regeling.

In de Oostslootstraat, Molenstraat Noord, Kuiperdwarsstraat en Spoorstraat Oost in Den Helder worden verschillende klimaatadaptieve maatregelen getroffen. Het bestaande riool wordt vervangen en verbeterd naar een gescheiden stelsel. Het hemelwaterafvoerstelsel wordt drainerend en infiltrerend aangelegd. De weg wordt aangelegd met een hol profiel en er wordt een waterbergende fundering aangebracht. Waar mogelijk wordt hemelwater afgekoppeld en dit water wordt vertraagd afgevoerd en geloosd in de omgeving. Waar mogelijk worden nieuwe bomen geplant om hittestress te verminderen. Gemeente Den Helder ontvangt voor dit project een subsidie van € 100.000 vanuit de KAN-regeling.

Gemeente Schagen gaat op verschillende locaties ontstenen en vergroenen. De locaties worden geselecteerd op basis van de aanwezigheid van hittestress in combinatie met overbodige verharding. Deze plekken vergroenen heeft een positief effect op de waterafvoer, hittestress en wateroverlast. Gemeente Schagen ontvangt voor dit project een subsidie van € 54.943,06 vanuit de KAN-regeling.

West-Friesland
Gemeente Hoorn gaat de komende jaren aan de slag met ontstenen. Er is een ontsteningskaart gemaakt en op basis van een prioritering is hier een lijst met onnodig versteende locaties naar voren gekomen. Op die locaties worden de komende jaren tegels vervangen door groen. Gemeente Hoorn ontvangt voor dit project € 60.819,27 aan subsidie vanuit de KAN-regeling.

In Medemblik ontvangt het project herinrichting Molenbuurt Sijbekarspel € 100.000 subsidie vanuit de KAN-regeling. In de Molenbuurt wordt een waterbergend pakket met ca. 30% holle ruimte onder de rijbaan van de straten aangebracht. Ook komt er een drainagetransportriool onder het waterbergend pakket, met een instelbare drempel en uitstroom naar de Molensloot. Door deze maatregelen worden de woningen beter beschermd tegen schade door wateroverlast. Ook zorgt de aanleg van een drainagetransportriool voor ontlasting van het gemengde rioolstelsel in de wijk, wat daar bijdraagt aan de volksgezondheid.

Bron: HHNK

Benchmarks, waterscans en waterprofielen
Om het drinkwatergebruik van zakelijke gebruikers terug te dringen, gaan VNO-NCW, MKB-Nederland en de Vereniging voor Energie, Milieu en Water (VEMW) onderzoek doen naar het besparingspotentieel per sector. Dat gebeurt samen met relevante brancheorganisaties. De bedoeling is dat daarna benchmarks voor de sectoren worden opgesteld. Hierin staan de gemiddelde en de beste watervoetafdruk per product.

De drinkwaterbedrijven voeren met hun zakelijke klanten een waterscan uit. Aan de hand daarvan wordt een waterprofiel voor een bedrijf gemaakt. Hiermee wordt gestart bij de grootste gebruikers. VNO-NCW en MKB-Nederland stimuleren waterscans bij mkb-bedrijven.

Er wordt maatwerk geleverd voor zakelijke gebruikers die jaarlijks meer dan 100.000 kubieke meter water gebruiken. Voor andere gebruikers (tussen 10.000 en 100.000 kubieke meter per jaar) worden waar mogelijk generieke besparingsmaatregelen per sector opgesteld.

Waterbewust bouwen de standaard
De woningbouwopgave biedt volgens het rapport een kans om maatregelen voor waterbesparing te realiseren. Waterbewust bouwen moet de standaard worden bij zowel nieuwbouw als renovatie. Kansrijke maatregelen zijn vacuümriolering, gebruik van huishoudwater en grijswaternet, en grootschalige opvang en toepassing van regenwater.

Hiervoor vormt de huidige definitie van huishoudwater in het Drinkwaterbesluit een belemmering. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat gaat verkennen of de definitie kan worden aangepast. Concreet gaat het om de mogelijkheid dat naast regenwater van het dak en grondwater ook badwater en douchewater kunnen worden gebruikt. De voorwaarde is dat er geen nadelige gevolgen voor de volksgezondheid mogen optreden.

Reacties Vewin en VEMW
Vewin dat meewerkte aan het opstellen van het plan van aanpak, heeft het in een bericht over een goede eerste stap. Het plan laat volgens de vereniging van waterbedrijven zien dat het behalen van doelen voor drinkwaterbesparing afhankelijk is van de inzet van veel partijen. De drinkwatersector gaat samen met de partners aan de slag met de uitvoering van het plan, wordt opgemerkt.

Het is een gemeenschappelijk opgave, benadrukt VEMW dat eveneens meedeed aan het plan. In een reactie wijst het kenniscentrum en de belangenbehartiger voor de zakelijke elektriciteit- gas- en waterafnemers erop dat een hoogwaardige en toegankelijke drinkwatervoorziening een belangrijke vestigingsfactor is voor bedrijven uit diverse sectoren. De toenemende schaarste tast het vestigingsklimaat aan.

Volgens VEMW hebben grootverbruikers in het verleden getoond dat zij verantwoord met water kunnen omgaan. De vereniging ziet de noodzaak om het waterverbruik verder te beperken. Hiervoor is inzicht in het besparingspotentieel per branche nodig en waterprofielen en waterscans zijn daarbij handige hulpmiddelen.

Alleen het beperken van de vraag is onvoldoende, stelt VEMW nog. Ook moeten er maatregelen worden genomen om het aanbod van drinkwater te vergroten.