Ondanks goede voorbeelden van nieuwe wijken en stedelijke gebieden die groen en klimaatadaptief worden ontwikkeld, worden klimaatadaptie en groen nog onvoldoende meegenomen bij nieuwe planontwikkelingen en ingrepen in bestaand gebouwd gebied’, aldus minister De Jonge (VRO) in een Kamerbrief. 

Om dat aan te jagen, maakte hij het document met uniforme richtlijnen, kwalitatieve doelen en prestatie-eisen voor alle nieuwbouwprojecten. De maatlat geldt landelijk en definieert concreet wat onder klimaatadaptief bouwen wordt verstaan en wat hiervoor nodig is van overheden, vastgoedeigenaren en de bouwsector. Hoe dit per bouwproject wordt vormgegeven, wordt per locatie bekeken. 

Met dit bouwstenenrapport wordt invulling gegeven aan het regeerakkoord om water en bodem sturend te maken in de ruimtelijke inrichting, zo schrijven de ministers. Ook wordt gehoor gegeven aan het eindadvies van de Beleidstafel wateroverlast en hoogwater, waarin wordt geadviseerd om de maatlat wettelijk te borgen en de toepassingsmogelijkheden te verkennen. Die verkenning start nog dit voorjaar. 

Het kabinet noemt regionale voorbeelden zoals het bouwconvenant Zuid-Holland (pdf), de intentieverklaring van Metropoolregio Amsterdam (MRA) (pdf) en afspraken in de provincie Utrecht als de basis voor de maatlat. 

‘Opgedane ervaringen in deze regio’s laten zien dat de maatlat realistische kaders biedt die voor zowel de medeoverheden als de bouwsector haalbaar zijn’, aldus de ministers. De regionale convenanten en afspraken werkten tot nu toe op basis van vrijwilligheid, de maatlat moet klimaatadaptief bouwen de standaard maken. 

Klimaatbesteding in 2050
In 2021 meldde de Deltacommissaris nog dat naar schatting 820.000 woningen in gebieden liggen met overstromingsgevaar, op een slappe ondergrond zijn gebouwd of juist op een natte bodem. Ook dragen niet klimaatadaptieve woningen bij aan droogte en hittestress. Hij pleitte in zijn advies voor handvaten ter ondersteuning van alle betrokkenen.  

In 2050 moet Nederland ‘klimaatbestendig en waterrobuust’ zijn ingericht. Volgens het KNMI Klimaatsignaal verergert klimaatverandering in een steeds hoger tempo, om de doelen in 2050 alsnog te halen is opschaling en versnelling nodig. 

Aan de tekentafel van de maatlat zaten de ministeries voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, Infrastructuur en Waterstaat en Natuur en Stikstof, maar ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het Interprovinciaal Overleg (IPO), de Unie van Waterschappen en de Deltacommissaris.  

Op basis van een verkenning door deze partijen verwacht de minister brede steun voor de maatlat bij zowel overheden en markt.